Là một trong những vùng chè trọng điểm của tỉnh Thái Nguyên, huyện Đồng Hỷ không chỉ có điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu thuận lợi mà còn có bề dày truyền thống trồng và chế biến chè. Tuy nhiên, ngành chè Đồng Hỷ vẫn chưa khai thác hết tiềm năng, giá trị của sản phẩm, sản xuất còn manh mún, liên kết giữa các đơn vị còn lỏng lẻo, ứng dụng khoa học công nghệ vẫn còn hạn chế. Trước thực tế đó, huyện Đồng Hỷ đã ban hành Nghị quyết về phát triển ngành chè, đề ra nhiều mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 cùng với các nhiệm vụ, giải pháp quan trọng nhằm đưa ngành chè phát triển theo hướng bền vững và hiện đại.

Huyện Đồng Hỷ hiện có diện tích chè lớn thứ 2 toàn tỉnh với 3.936 ha

Tại Đồng Hỷ, cây chè đã trở thành cây trồng chủ lực, mang lại hiệu quả kinh tế cao, tạo việc làm và thu nhập cho nhiều lao động. Tính đến nay, 14/14 xã, thị trấn trong huyện trồng chè, với 3.936 ha.

Theo đánh giá, những năm gần đây, năng suất và sản lượng chè của Đồng Hỷ liên tục tăng nhờ sự chuyển biến tích cực về giống, kỹ thuật canh tác và tổ chức sản xuất. Bên cạnh đó, nhiều cơ chế, chính sách đã được các cấp từ Trung ương đến địa phương ban hành nhằm phát triển sản xuất và tiêu thụ chè. Đặc biệt đã có nhiều giải pháp đồng bộ được áp dụng trong vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm trên sản phẩm chè đã cho những kết quả khả quan.

Năm 2024, sản lượng chè của huyện đạt 47.471 tấn, diện tích được chứng nhận VietGAP, hữu cơ đạt 620 ha chiếm 17,75% tổng diện tích, diện tích được cấp mã vùng trồng đạt 51,58 ha, chiếm 1,3% tổng diện tích, có 23 sản phẩm trà được chứng nhận tiêu chuẩn OCOP từ 3-4 sao. Các sản phẩm làm từ cây chè đang ngày càng đa dạng và phong phú, được đảm bảo sản lượng và chất lượng, phục vụ cho nhu cầu người tiêu dùng và được tiêu thụ tại nhiều thị trường trong và ngoài nước.

Mặc dù vậy, ngành chè Đồng Hỷ chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế, giá trị của sản phẩm trà; sản xuất nông hộ chiếm tỷ trọng lớn, quy mô sản xuất của hợp tác xã, doanh nghiệp còn nhỏ; liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã với các nông hộ còn chưa chặt chẽ; việc ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến còn hạn chế; sản phẩm chưa đa dạng, phong phú, chưa có nhiều sản phẩm chế biến sâu, chủ yếu vẫn là sản phẩm trà xanh truyền thống; sự kết nối, quảng bá để củng cố, nâng cao thương hiệu, hiệu quả sản xuất còn ít được quan tâm.

Trước những hạn chế bất cập trên, để nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển bền vững, huyện Đồng Hỷ đã đề ra một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Trong đó, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo phát triển sản xuất, chế biến, kinh doanh, nâng cao giá trị ngành chè. Cấp ủy, chính quyền các cấp xác định chè là ngành kinh tế mũi nhọn của huyện, từ đó tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển sản xuất, chế biến, kinh doanh chè một cách đồng bộ. Việc nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp về giá trị của cây chè và sự cần thiết của sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, bền vững cũng được đặc biệt chú trọng.

Đông đảo du khách thăm quan phần thi hái chè tại Ngày hội Văn hoá trà huyện Đồng Hỷ

Cùng với đó, huyện sẽ rà soát quỹ đất để quy hoạch vùng sản xuất chè tập trung theo tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ. Đến năm 2030, diện tích trồng chè sẽ mở rộng lên 4.300 ha, trong đó phần lớn sẽ là các giống chè có năng suất, chất lượng cao. Việc số hóa vùng sản xuất chè sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát quy trình sản xuất. Huyện sẽ thúc đẩy chuyển đổi phương thức sản xuất chè từ canh tác truyền thống sang canh tác theo tiêu chuẩn GAP và hữu cơ. Ứng dụng khoa học công nghệ vào chế biến sẽ giúp đa dạng hóa sản phẩm chè, không chỉ dừng lại ở trà xanh mà còn mở rộng sang các sản phẩm cao cấp, chế phẩm từ chè phục vụ dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng. Việc đầu tư vào hệ thống chế biến hiện đại và bảo quản sẽ giúp nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

Một trong những giải pháp quan trọng là nâng cao giá trị thương hiệu chè Đồng Hỷ thông qua việc quản lý và duy trì nhãn hiệu tập thể như "Chè Trại Cài", "Chè Sông Cầu", "Chè Văn Hán" và "Trà Hích - Thái Nguyên". Địa phương sẽ đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ, triển lãm, quảng bá trên các nền tảng số và phát triển thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Việc khai thác các vùng chè gắn với phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm là một hướng đi mới nhằm nâng cao giá trị cây chè. Đồng Hỷ sẽ tập trung xây dựng các mô hình làng du lịch chè, tổ chức các lễ hội trà, sự kiện quảng bá văn hóa thưởng trà để thu hút du khách trong và ngoài nước.

Những nhiệm vụ, giải pháp được đặt ra nhằm hướng đến mục tiêu phát triển ngành chè đến năm 2030 diện tích chè toàn huyện đạt 4.300 ha, sản lượng chè búp tươi đạt 50.000 tấn. Đặc biệt, 70% diện tích chè sẽ được chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn GAP, hữu cơ, và 70% diện tích chè sẽ được cấp mã số vùng trồng nhằm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Cùng với đó, 100% cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh chè và các sản phẩm từ chè sẽ đảm bảo quy định an toàn thực phẩm. Đồng thời, tất cả các doanh nghiệp, hợp tác xã có vùng nguyên liệu chè sẽ ứng dụng công nghệ số trong quản lý chuỗi sản xuất, từ trồng trọt, thu hoạch, chế biến đến tiêu thụ.

Với những giải pháp đồng bộ từ sản xuất, chế biến đến quảng bá, tiêu thụ, ngành chè Đồng Hỷ đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường. Việc ứng dụng công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số, bảo vệ thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ sẽ giúp chè Đồng Hỷ không chỉ phát triển bền vững mà còn nâng cao giá trị, tạo nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương. Khi các nhiệm vụ và giải pháp được thực hiện quyết liệt, chè Đồng Hỷ hoàn toàn có thể vươn xa trên thị trường trong nước và quốc tế.

Nguyễn Thơm (Trung tâm Văn hoá - Thể thao và Truyền thông Đồng Hỷ)